مهریه چندتا سکه است؟

سؤال «مهریه چندتا سکه است؟» یکی از متداول ترین و البته پیچیده ترین پرسش ها در نظام حقوقی خانواده ایران است که ابهامات زیادی را برای زوجین، افراد در شرف ازدواج و حتی متخصصین حقوقی ایجاد می کند. در پاسخ باید گفت، قانون هیچ سقف یا محدودیتی برای تعیین تعداد سکه مهریه قائل نشده است؛ اما در خصوص نحوه وصول و اجرای آن، به ویژه از جهت مسئولیت کیفری و امکان حبس مرد، محدودیت هایی وضع شده است. این مقاله به بررسی جامع قوانین و رویه های قضایی مرتبط با مهریه در سال 1404 می پردازد.

مهریه، به عنوان یک حق مالی شرعی و قانونی، نقش مهمی در تأمین پشتوانه مالی زن پس از عقد نکاح دارد. درک صحیح از مفاهیم، انواع، و محدودیت های اجرایی مهریه برای جلوگیری از اختلافات آتی و اتخاذ تصمیمات آگاهانه در مراحل مختلف زندگی مشترک، از جمله هنگام ازدواج یا طلاق، ضروری است. بسیاری از افراد تصور می کنند که مهریه حداکثر 110 سکه است یا طرح 14 سکه به قانون تبدیل شده است، در حالی که این موارد به محدودیت های اجرایی یا پیشنهادات قانونی اشاره دارند و نه سقف تعیین مهریه.

این مقاله با هدف شفاف سازی این ابهامات و ارائه یک راهنمای کامل و به روز، به بررسی مبانی قانونی مهریه، تفاوت های کلیدی مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه، شرایط مسئولیت کیفری مرد بابت مهریه، وضعیت طرح جدید مهریه 14 سکه، فرآیند مطالبه و اجرای مهریه از طریق ثبت و دادگاه، شرایط اعسار و تقسیط، توقیف اموال و مستثنیات دین، و سایر نکات حقوقی مهم خواهد پرداخت.

تعاریف و مبانی قانونی مهریه

مهریه یکی از ارکان اصلی عقد نکاح در فقه اسلامی و حقوق ایران است که به محض جاری شدن صیغه عقد، مالکیت آن به زن منتقل می شود. این حق، پشتوانه ای مالی برای زوجه محسوب می گردد و مرد مکلف به پرداخت آن است.

مفهوم مهریه و مالکیت زن بر آن

بر اساس ماده 1078 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، «هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک باشد می توان مهر قرار داد.» این تعریف نشان دهده گستره وسیع اموال قابل تعیین به عنوان مهریه است که می تواند شامل وجه نقد، سکه، طلا، املاک، سهام، حقوق و حتی منافع مانند آموزش و سفر باشد. آنچه اهمیت دارد، مالیت داشتن و قابلیت تملک آن است.

ماده 1082 قانون مدنی تصریح می کند: «به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بکند.» این بدان معناست که با جاری شدن صیغه عقد، مالکیت مهریه فوراً و بدون نیاز به قبض یا تحویل فیزیکی، به زن منتقل می شود. زن می تواند در همان لحظه، مهریه خود را مطالبه کند و هرگونه دخل و تصرفی، از جمله بخشیدن، هبه کردن، یا فروش آن را داشته باشد. این حق مالکیت فوری، یکی از ویژگی های مهم مهریه در حقوق ایران است و آن را از سایر دیون متمایز می کند.

انواع مهریه در قانون مدنی

قانون مدنی، سه نوع اصلی از مهریه را شناسایی کرده است که هر یک دارای شرایط و احکام حقوقی خاص خود هستند:

• مهرالمسمی: این نوع مهریه رایج ترین شکل آن است و به مالی اطلاق می شود که میزان و نوع آن با توافق و تراضی زوجین در حین عقد نکاح یا قبل از آن، مشخص و در عقدنامه قید می گردد. مهرالمسمی باید مالی معین و معلوم باشد و قابلیت تملک داشته باشد. اکثر مهریه های ثبت شده در دفاتر ازدواج از نوع مهرالمسمی هستند.
• مهرالمثل: مهرالمثل در شرایطی تعیین می شود که مهریه ای در عقد نکاح ذکر نشده باشد یا مهریه تعیین شده، بنا به دلایلی (مانند مجهول بودن یا عدم مالیت) باطل باشد و رابطه زناشویی نیز محقق شده باشد. در این حالت، میزان مهریه با توجه به عرف، شأن و موقعیت اجتماعی زن، تحصیلات، سن، وضعیت خانوادگی و سایر خصوصیات فردی او، توسط دادگاه تعیین می گردد. هدف از مهرالمثل، جبران خلأ قانونی یا بطلان مهرالمسمی است.
• مهرالمتعه: مهرالمتعه به حالتی گفته می شود که مهریه ای در عقد نکاح دائم تعیین نشده باشد و قبل از نزدیکی، طلاق واقع شود. در این صورت، با توجه به وضعیت مالی مرد (اعسار یا تمکن مالی) و نه شأن زن، مبلغی به عنوان مهریه توسط دادگاه مشخص می گردد. این نوع مهریه بیشتر برای جلوگیری از طلاق بدون هیچ گونه پشتوانه مالی برای زن، در صورتی که مهریه ای تعیین نشده باشد، کاربرد دارد.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه: تفاوت های حقوقی و اجرایی

یکی از مهم ترین دسته بندی های مهریه از منظر نحوه مطالبه و اجرا، تقسیم بندی آن به مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه است که تفاوت های اساسی در فرآیند حقوقی و پیامدهای آن دارد.

مهریه عندالمطالبه:
این نوع مهریه به معنای آن است که زن می تواند در هر زمانی که بخواهد، بدون نیاز به اثبات تمکن مالی مرد، مهریه خود را مطالبه کند. به محض درخواست زن، مرد مکلف به پرداخت فوری مهریه است. اگر مرد از پرداخت مهریه عندالمطالبه خودداری کند، زن می تواند از حق حبس خود استفاده کرده و تا زمان دریافت کامل مهریه، از تمکین خاص (رابطه زناشویی) خودداری نماید، مشروط بر آنکه قبل از مطالبه مهریه، تمکین نکرده باشد. این نوع مهریه، رایج ترین شکل مهریه در ایران است و قدرت اجرایی بالایی دارد.

مهریه عندالاستطاعه:
در این نوع مهریه، که معمولاً به درخواست زوجین و با توافق آنها در عقدنامه قید می شود، مطالبه و وصول مهریه مشروط به توانایی مالی مرد است. به عبارت دیگر، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت کند مرد توانایی مالی برای پرداخت آن را دارد. بار اثبات تمکن مالی مرد در اینجا بر عهده زن است. این نوع مهریه، ضمانت اجرایی کمتری نسبت به مهریه عندالمطالبه دارد و فرآیند مطالبه آن ممکن است طولانی تر و پیچیده تر باشد. در مهریه عندالاستطاعه، زن حق حبس نخواهد داشت.

تفاوت های کلیدی این دو نوع مهریه در جدول زیر خلاصه شده است:

ویژگی	مهریه عندالمطالبه	مهریه عندالاستطاعه
زمان مطالبه	هر زمان پس از عقد	مشروط به اثبات توانایی مالی مرد
بار اثبات	بر عهده مرد برای اثبات اعسار	بر عهده زن برای اثبات توانایی مالی مرد
حق حبس	زن می تواند از حق حبس استفاده کند (قبل از تمکین)	زن حق حبس ندارد
سهولت اجرا	بالاتر	پایین تر
امکان حبس	تا 110 سکه (در صورت عدم اعسار و امتناع از پرداخت)	عدم امکان حبس به دلیل عدم اثبات تمکن (در صورت عدم اثبات تمکن)

مهریه چندتا سکه است؟ (تبیین قوانین و رویه های 1404)

یکی از رایج ترین تصورات اشتباه در مورد مهریه، وجود یک سقف قانونی برای تعداد سکه هایی است که می توان به عنوان مهریه تعیین کرد. در حالی که این موضوع با واقعیت حقوقی فاصله دارد و ابهامات زیادی را برای عموم مردم ایجاد می کند. برای پاسخ به این سوال اساسی، باید بین تعیین مهریه و اجرای مهریه تمایز قائل شد.

سقف تعیین مهریه و محدودیت های اجرایی

باید به صراحت اعلام کرد که هیچ سقف قانونی برای تعداد سکه هایی که زوجین می توانند به عنوان مهریه در سند ازدواج تعیین کنند، وجود ندارد. زوجین با توافق کامل می توانند هر تعداد سکه یا هر مال دیگری را که مالیت داشته باشد و قابل تملک باشد، به عنوان مهریه مشخص نمایند. این بدان معناست که یک مهریه می تواند 10 سکه، 110 سکه، 500 سکه یا حتی 1000 سکه باشد و از نظر قانونی معتبر است.

با این حال، آنچه در اذهان عمومی به عنوان سقف مهریه مطرح می شود، در واقع به محدودیت های اجرایی و مسئولیت کیفری مرد مربوط است و نه به سقف تعیین مهریه. این محدودیت ها به منظور جلوگیری از حبس طولانی مدت مردان و تعدیل مطالبات مهریه، با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی، وضع شده اند.

قانون 110 سکه مهریه و مسئولیت کیفری مرد

مهم ترین قانونی که محدودیت هایی را در اجرای مهریه ایجاد کرده است، ماده 22 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391 (و بخشنامه های اجرایی متعاقب آن) است که به قانون 110 سکه مهریه شهرت یافته است. این قانون نه سقف مهریه را تعیین می کند و نه زن را از مطالبه مهریه بیش از 110 سکه محروم می سازد، بلکه صرفاً مسئولیت کیفری و امکان حبس مرد را محدود می کند.

بر اساس ماده 22 قانون حمایت خانواده، در صورتی که مهریه تا سقف 110 سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، مرد مکلف به پرداخت آن است و در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار، می تواند تا زمان پرداخت کامل یا تعیین تکلیف در خصوص تقسیط، به حبس محکوم شود. اما برای مهریه مازاد بر 110 سکه، امکان اعمال مجازات حبس وجود ندارد.

این بدان معناست که اگر مهریه زنی 500 سکه باشد، او همچنان می تواند تمام 500 سکه را از طریق دادگاه مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت آن است. با این تفاوت که تنها برای 110 سکه اول، در صورت عدم پرداخت و اثبات تمکن مالی مرد، می توان حکم جلب و حبس صادر کرد. برای 390 سکه باقی مانده، زن تنها می تواند اموال و دارایی های مرد را توقیف کند و امکان حبس مرد بابت این مازاد وجود ندارد.

لازم به ذکر است که رویه های قضایی اخیر، به خصوص بخشنامه های قوه قضائیه، حتی برای مهریه های زیر 110 سکه نیز رویکرد حبس زدایی را دنبال کرده و تا حد امکان از صدور حکم جلب و حبس خودداری می کنند. تمرکز بر تقسیط مهریه و شناسایی اموال مرد است تا مجازات حبس به عنوان آخرین راهکار مورد استفاده قرار گیرد.

طرح پیشنهادی 14 سکه مهریه: وضعیت کنونی و پیامدهای احتمالی

در سال های اخیر، طرح ها و پیشنهاداتی در مجلس شورای اسلامی مبنی بر محدود کردن تعداد سکه های مهریه به 14 سکه یا اخذ مالیات از مهریه های بالاتر از این میزان مطرح شده است. این طرح ها با هدف کاهش آمار طلاق، تسهیل ازدواج جوانان و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی از مهریه های سنگین، پیشنهاد شده اند.

وضعیت کنونی طرح: در حال حاضر و تا سال 1404، طرح پیشنهادی 14 سکه مهریه به قانون تبدیل نشده است و همچنان در حد یک پیشنهاد یا در مراحل بررسی در کمیسیون های تخصصی مجلس شورای اسلامی قرار دارد. اخبار و اطلاعاتی که در مورد تصویب قطعی این قانون منتشر می شود، صحت ندارد و مهریه های تعیین شده در عقدنامه ها همچنان بر اساس قوانین فعلی (از جمله قانون 110 سکه) قابل اجرا هستند.

پیامدهای احتمالی در صورت تصویب: در صورتی که این طرح در آینده به قانون تبدیل شود، می تواند پیامدهای گسترده ای داشته باشد:

• محدودیت در تعیین مهریه: ممکن است سقفی برای تعیین تعداد سکه مهریه در نظر گرفته شود (مانند 14 سکه) و مهریه های بالاتر از آن، با مالیات مواجه شوند یا قابلیت اجرایی کمتری داشته باشند.
• تغییر نوع مهریه: برخی طرح ها پیشنهاد می دهند که مهریه به صورت پیش فرض از عندالمطالبه به عندالاستطاعه تغییر یابد تا بار اثبات تمکن مالی بر عهده زن قرار گیرد.
• تأثیر بر مهریه های سابق: مشخص نیست که در صورت تصویب نهایی، این قانون شامل حال مهریه هایی که قبلاً تعیین شده اند نیز می شود یا خیر. معمولاً قوانین عطف به ماسبق نمی شوند، اما در خصوص برخی قوانین خاص ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد.

مراحل مطالبه و نحوه اجرای مهریه

مطالبه مهریه فرآیندی حقوقی است که زن می تواند از دو مسیر اصلی، یعنی از طریق اداره ثبت اسناد یا از طریق دادگاه خانواده، اقدام به آن نماید. انتخاب هر یک از این مسیرها به شرایط پرونده، نوع مهریه و وجود یا عدم وجود اموال قابل توقیف از سوی مرد بستگی دارد.

مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت اسناد

مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، سریع ترین و کم هزینه ترین راهکار در صورتی است که سند ازدواج رسمی باشد و مرد دارای اموال قابل توقیف باشد. این روش به ویژه برای مهریه های عندالمطالبه کاربرد دارد و می تواند بدون نیاز به حضور وکیل در مراحل اولیه انجام شود.

1. مراجعه به دفترخانه: زن ابتدا باید به دفترخانه ثبت ازدواجی که عقد در آنجا به ثبت رسیده است، مراجعه کرده و تقاضای صدور اجراییه مهریه را نماید.
2. صدور اجراییه: دفترخانه پس از بررسی درخواست، اجراییه ای را صادر و به اداره اجرای ثبت اسناد ارسال می کند.
3. ابلاغ به زوج: اجراییه به زوج ابلاغ می شود و به او 10 روز مهلت داده می شود تا مهریه را پرداخت کند یا ترتیبات پرداخت آن را فراهم آورد.
4. معرفی اموال و توقیف: در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، زن می تواند اموال قابل توقیف مرد (مانند حساب بانکی، حقوق، خودرو، ملک یا سهام) را به اداره ثبت معرفی کند تا نسبت به توقیف و فروش آنها جهت وصول مهریه اقدام شود. در صورت معرفی حقوق کارمندی، معمولاً یک چهارم یا یک سوم حقوق مرد (بسته به متأهل یا مطلقه بودن) توقیف و به زن پرداخت می گردد.

مزایا: سرعت بالاتر نسبت به دادگاه، عدم نیاز به وکیل در مراحل اولیه، سادگی فرآیند در صورت وجود اموال مشخص.
معایب: محدودیت در توقیف برخی اموال (مانند مستثنیات دین)، لزوم مراجعه به دادگاه در صورت عدم شناسایی اموال یا نیاز به اثبات اعسار، پرداخت نیم عشر دولتی.

مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده

در مواردی که سند ازدواج غیررسمی است، یا اموالی از مرد قابل شناسایی نیست، یا مهریه از نوع عندالاستطاعه است، یا نیاز به طرح همزمان دعاوی دیگر (مانند طلاق) وجود دارد، زن باید از طریق دادگاه خانواده اقدام به مطالبه مهریه کند.

1. تقدیم دادخواست: زن (یا وکیل او) با تنظیم دادخواستی تحت عنوان مطالبه مهریه و تقدیم آن به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، فرآیند را آغاز می کند.
2. تعیین وقت رسیدگی: دادگاه خانواده وقت رسیدگی تعیین کرده و طرفین را برای حضور در جلسه رسیدگی دعوت می کند.
3. جلسات دادگاه: در جلسات دادگاه، طرفین دلایل و مستندات خود را ارائه می دهند. زن باید مدارک مربوط به عقدنامه و مرد نیز در صورت ادعای اعسار، باید مستندات عدم توانایی مالی خود را ارائه کند.
4. صدور حکم: پس از بررسی های لازم، دادگاه حکم به پرداخت مهریه صادر می کند. در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار، زن می تواند درخواست اجرای حکم را نماید و در صورت لزوم (تا 110 سکه)، حکم جلب مرد را نیز دریافت کند.

دادخواست اعسار و تقسیط مهریه: راهکار زوجین معسر

اگر مرد توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند به دادگاه خانواده درخواست اعسار از پرداخت مهریه و تقسیط آن را تقدیم کند. این حق، با هدف جلوگیری از حبس مردان معسر و فراهم آوردن فرصت برای پرداخت بدهی، در قانون پیش بینی شده است.

مفهوم اعسار: اعسار به معنای ناتوانی فرد در پرداخت دیون خود است. در مورد مهریه، اگر مرد بتواند ثابت کند که دارایی کافی برای پرداخت یکجای مهریه را ندارد، می تواند درخواست اعسار کند.

شرایط پذیرش دادخواست اعسار: مرد باید با ارائه لیست اموال و دارایی های خود، استشهاد محلی و شهادت حداقل دو شاهد مطلع، ناتوانی مالی خود را به دادگاه اثبات کند. دادگاه با بررسی این مستندات و وضعیت مالی، شغلی و درآمدی مرد، در مورد پذیرش یا رد دادخواست اعسار تصمیم می گیرد.

نحوه تعیین پیش قسط و اقساط: در صورت پذیرش اعسار، دادگاه با در نظر گرفتن توان مالی مرد (مانند حقوق و دستمزد، سایر درآمدها، شغل و مخارج ضروری)، مبلغی را به عنوان پیش قسط و سپس تعداد سکه مشخصی را به صورت اقساط ماهیانه تعیین می کند. به عنوان مثال، ممکن است دادگاه مرد را به پرداخت یک پیش قسط و هر سه ماه یک سکه محکوم نماید. این میزان بسته به توان مالی مرد و شرایط پرونده بسیار متفاوت است.

عواقب عدم پرداخت اقساط مهریه: اگر مرد پس از صدور حکم تقسیط، از پرداخت اقساط در موعد مقرر خودداری کند، زن می تواند با مراجعه به دادگاه، درخواست صدور حکم جلب مجدد مرد را نماید. در این صورت، مرد تا زمان پرداخت اقساط معوقه، مجدداً در معرض خطر حبس قرار می گیرد.

توقیف اموال و دارایی های زوج بابت مهریه

یکی از مهم ترین راه های وصول مهریه، توقیف اموال و دارایی های مرد است. زن می تواند پس از صدور اجراییه (از طریق ثبت) یا حکم قطعی دادگاه (از طریق دادگاه)، اموال مرد را به مراجع مربوطه معرفی کند تا توقیف شوند و از محل فروش آنها مهریه پرداخت شود.

چه اموالی قابل توقیف است؟
تقریباً هر نوع مال منقول (مانند خودرو، حساب بانکی، سهام، وجه نقد، مطالبات از دیگران) و غیرمنقول (مانند ملک و زمین) که به نام مرد باشد و در مالکیت او قرار گیرد، قابل توقیف است. حتی بخشی از حقوق و مستمری مرد نیز می تواند توقیف شود.

مستثنیات دین: اموال غیرقابل توقیف

قانون، به منظور حفظ حداقل معیشت بدهکار، برخی اموال را از شمول توقیف خارج کرده است که به آنها مستثنیات دین گفته می شود. این اموال شامل موارد زیر هستند:

• منزل مسکونی که عرفاً در شأن مدیون و خانواده او باشد.
• لوازم زندگی ضروری، اثاثیه منزل و آذوقه موجود به قدر احتیاج مدیون و افراد تحت تکفل او.
• ابزار و کتب علمی، تحقیقاتی، مذهبی و لوازم مربوط به شغل و حرفه مدیون که برای امرار معاش ضروری است.
• تلفن مورد نیاز مدیون.
• مبلغی که در زمان بازداشت برای تأمین مخارج ضروری زندگی مدیون و خانواده او لازم است.

مهم است که دادگاه یا اداره ثبت، مستثنیات دین را در فرآیند توقیف لحاظ کند تا مرد از حداقل های زندگی محروم نگردد.

نحوه توقیف حقوق:
در صورتی که مرد کارمند دولت یا بخش خصوصی باشد و زن درخواست توقیف حقوق وی را بدهد، معمولاً تا زمان تأهل مرد، یک چهارم حقوق و در صورت جدایی و عدم ازدواج مجدد مرد، تا یک سوم حقوق وی بابت مهریه توقیف و به زن پرداخت می شود. این امر به صورت کسر از حقوق و واریز مستقیم به حساب زن انجام می گیرد.

نحوه محاسبه ارزش مهریه (سکه و وجه رایج به نرخ روز)

یکی دیگر از مسائل مهم در مطالبه مهریه، نحوه محاسبه ارزش آن است. این موضوع به ویژه با توجه به نوسانات اقتصادی و تورم، اهمیت دوچندانی پیدا می کند.

• مهریه سکه: اگر مهریه به صورت سکه (طلا) تعیین شده باشد، ارزش آن به نرخ روز محاسبه و پرداخت می شود. این بدان معناست که مبنای محاسبه، ارزش سکه در زمان مطالبه (و نه زمان عقد) است. به عنوان مثال، اگر در زمان عقد سکه ده هزار تومان بوده و در زمان مطالبه ده میلیون تومان، مرد مکلف به پرداخت ارزش ده میلیون تومانی سکه خواهد بود. این امر به حفظ قدرت خرید مهریه برای زن کمک می کند.
• مهریه وجه رایج: در صورتی که مهریه به صورت وجه نقد (ریال) تعیین شده باشد، بر اساس شاخص سالانه قیمت ها که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود، به نرخ روز تعدیل و پرداخت می گردد. این تعدیل نیز به منظور جبران کاهش ارزش پول ملی و حفظ ارزش واقعی مهریه صورت می گیرد.

ابعاد حقوقی و نکات کلیدی دیگر در مورد مهریه

آگاهی از جنبه های مختلف حقوقی مهریه، فراتر از صرف تعداد سکه ها و نحوه مطالبه آنها، برای هر دو طرف عقد نکاح حائز اهمیت است. در ادامه به برخی از این نکات کلیدی اشاره می شود:

تاثیر عوامل مختلف بر مهریه (فوت، طلاق، خیانت و…)

• در صورت فوت زن: مهریه یک حق مالی است و با فوت زن از بین نمی رود. در این صورت، مهریه به عنوان جزئی از ترکه او محسوب شده و ورثه زن (پدر، مادر، فرزندان، همسر) می توانند نسبت به مطالبه و وصول آن از مرد اقدام کنند، البته هر یک به نسبت سهم الارث خود.
• در صورت فوت مرد: مهریه به عنوان یک دین ممتاز از ترکه مرد محسوب می شود. این بدان معناست که زن می تواند مهریه خود را از اموال باقیمانده از مرد (ترکه) قبل از تقسیم بین سایر ورثه، دریافت کند.
• تاثیر طلاق بر مهریه:
  • طلاق از سوی مرد: اگر طلاق از سوی مرد باشد، مرد مکلف به پرداخت تمام مهریه است، مگر اینکه زن با اراده خود بخشی از آن را ببخشد.
  • طلاق از سوی زن: در صورتی که طلاق به درخواست زن باشد و او بخواهد با بخشش بخشی از مهریه خود، طلاق خلع بگیرد، این بخشش مهریه برای طلاق ضروری است. اما حق اصلی مهریه زن پابرجا است و او می تواند حتی بدون بخشش مهریه و با اثبات شرایط عسر و حرج، درخواست طلاق بدهد.
• تاثیر خیانت بر مهریه: بر خلاف تصور رایج، خیانت از سوی هر یک از زوجین، هیچ تأثیری بر حق مهریه زن ندارد. مهریه به محض عقد نکاح به مالکیت زن درمی آید و یک حق ذاتی است که حتی با اثبات خیانت، از بین نمی رود. البته خیانت می تواند در سایر دعاوی خانوادگی (مانند طلاق یا مطالبه نفقه) مورد استناد قرار گیرد.
• ازدواج مجدد زن و تأثیر آن بر مهریه همسر اول: ازدواج مجدد زن پس از طلاق، هیچ تأثیری بر حق او برای مطالبه مهریه از همسر اول ندارد. این دو موضوع کاملاً مجزا هستند و زن همچنان می تواند مهریه خود را از همسر سابقش مطالبه کند.

مهریه در عقد موقت (صیغه)

در عقد موقت، برخلاف عقد دائم، تعیین مهریه یک رکن اساسی و شرط صحت عقد است. یعنی اگر در عقد موقت مهریه ای تعیین نشود، عقد باطل است. در عقد موقت نیز مهریه به محض عقد، به مالکیت زن درمی آید و او می تواند آن را مطالبه کند. تفاوت اصلی در این است که در عقد موقت، زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده باشد، اما مهریه حق مسلم اوست.

مالیات مهریه: بررسی وضعیت فعلی و طرح های پیشنهادی

تاکنون، مهریه به عنوان یک حق مالی شرعی و قانونی، مشمول مالیات نبوده است. یعنی نه در زمان تعیین آن و نه در زمان وصول، مالیاتی از آن کسر نمی شود. این موضوع به دلیل ماهیت خاص مهریه به عنوان یک دین بر ذمه مرد، و نه یک درآمد یا کسب و کار، بوده است.

اما در طرح های پیشنهادی اخیر در مجلس شورای اسلامی، به ویژه طرح 14 سکه مهریه، بحث «اخذ مالیات از مهریه های بالاتر از 14 سکه» نیز مطرح شده است. این بدان معناست که در صورت تصویب چنین قانونی، ممکن است بخشی از مهریه هایی که از یک سقف مشخص (مثلاً 14 سکه) فراتر روند، مشمول مالیات شوند. اما همانطور که پیشتر ذکر شد، این طرح هنوز به تصویب نهایی نرسیده و در حال حاضر چنین قانونی در مورد مالیات مهریه وجود ندارد.

اهمیت مشاوره حقوقی با وکیل متخصص مهریه

با توجه به پیچیدگی های قوانین مهریه، تفاوت های انواع آن، رویه های قضایی در حال تغییر و نوسانات اقتصادی، مشورت با یک وکیل متخصص خانواده و مهریه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. یک وکیل مجرب می تواند:

• زوجه را در فرآیند مطالبه مهریه (چه از طریق ثبت و چه دادگاه) راهنمایی کند.
• به زوج در تنظیم دادخواست اعسار و دفاع از خود در برابر مطالبات مهریه کمک کند.
• در شناسایی اموال قابل توقیف یا معرفی مستثنیات دین، یاری رسان باشد.
• آخرین تغییرات قوانین و بخشنامه های قضایی را تشریح کند.
• در تمامی مراحل دادرسی، از حقوق موکل خود به بهترین نحو دفاع نماید.

تأکید بر لزوم مشاوره حقوقی پیش از هرگونه اقدام، هم برای زن و هم برای مرد، می تواند از بروز مشکلات بیشتر و ضررهای مالی و روحی جلوگیری کند.

نتیجه گیری

در پاسخ به سوال محوری «مهریه چندتا سکه است؟» باید گفت که قانون هیچ محدودیتی برای تعداد سکه های قابل تعیین به عنوان مهریه قائل نشده است. زوجین می توانند با توافق، هر تعداد سکه یا هر مال دیگری را به عنوان مهریه تعیین کنند. آنچه که در اذهان عمومی به اشتباه به عنوان سقف مهریه مطرح می شود، مربوط به محدودیت های اجرایی و مسئولیت کیفری مرد است. بر اساس «قانون 110 سکه مهریه»، تنها تا سقف 110 سکه امکان اعمال مجازات حبس برای مرد (در صورت عدم پرداخت و اثبات تمکن مالی) وجود دارد و مهریه مازاد بر این تعداد، صرفاً از طریق توقیف اموال مرد قابل مطالبه است. همچنین، طرح پیشنهادی 14 سکه مهریه هنوز به قانون تبدیل نشده و در حال حاضر مهریه ها بر اساس قوانین جاری قابل اجرا هستند.

مهریه به عنوان یک حق مالی ذاتی، به محض عقد نکاح به مالکیت زن درآمده و او می تواند در هر زمان آن را مطالبه کند، خواه از طریق اداره ثبت اسناد و خواه از طریق دادگاه خانواده. در صورت عدم توانایی مرد برای پرداخت یکجای مهریه، او می تواند دادخواست اعسار و تقسیط مهریه را تقدیم دادگاه نماید. توقیف اموال، دارایی ها و حقوق مرد برای وصول مهریه امکان پذیر است، مگر آنکه جزو مستثنیات دین باشند. ارزش سکه و وجه رایج نیز بر اساس نرخ روز محاسبه و پرداخت می گردد.

پیچیدگی ها و ظرافت های حقوقی مربوط به مهریه، لزوم آگاهی جامع و به روز از قوانین و رویه های قضایی را برای تمامی افراد درگیر، از جمله زوجین، وکیلان و مشاوران حقوقی، دوچندان می سازد. در این مسیر، بهره گیری از مشاوره وکلای متخصص خانواده می تواند راهگشا باشد و به طرفین کمک کند تا تصمیمات آگاهانه و صحیحی در خصوص حقوق و تعهدات خود در قبال مهریه اتخاذ نمایند.