استفاده از پارچه ترگال در صنعت پزشکی – راهنمای جامع برای انتخاب و کاربرد

صنعت پزشکی حوزه ای حیاتی است که در آن رعایت بهداشت راحتی پرسنل و بیماران دوام تجهیزات و مقرون به صرفه بودن مواد اولیه از اهمیت بالایی برخوردار است. در میان انبوه متریال های مورد استفاده در این صنعت منسوجات نقش ویژه ای ایفا می کنند. از لباس فرم کادر درمانی گرفته تا ملحفه ها گان های جراحی و پرده های بیمارستانی همگی نیازمند پارچه هایی با خصوصیات منحصر به فرد هستند که بتوانند نیازهای سختگیرانه این محیط را برآورده سازند.

در این میان پارچه ترگال به عنوان یکی از پرکاربردترین و محبوب ترین انواع پارچه در ایران جایگاه ویژه ای در صنعت پزشکی پیدا کرده است. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی این پارچه آن را به گزینه ای مناسب برای مصارف مختلف در بیمارستان ها کلینیک ها آزمایشگاه ها و سایر مراکز درمانی تبدیل کرده است. اما چرا پارچه ترگال تا این حد در حوزه سلامت مورد توجه قرار گرفته است؟ چه خواصی آن را از سایر پارچه ها متمایز می کند و کاربردهای دقیق آن در این صنعت چیست؟ در این مقاله جامع به بررسی عمیق استفاده از پارچه ترگال در صنعت پزشکی می پردازیم و تمام جوانب مهم از ویژگی ها و مزایا تا کاربردها و نکات نگهداری را تشریح خواهیم کرد.

پارچه ترگال چیست؟ ویژگی های کلیدی

پارچه ترگال یک نوع پارچه ترکیبی است که عموماً از ترکیب الیاف پلی استر و ویسکوز (ریون) یا گاهی پلی استر و فلامنت تولید می شود. این ترکیب الیافی باعث می شود پارچه ترگال خواصی دوگانه داشته باشد که هم مزایای الیاف مصنوعی (مانند دوام و مقاومت) و هم مزایای الیاف طبیعی یا شبه طبیعی (مانند جذب رطوبت نسبی و لطافت) را در بر گیرد. نخ استفاده شده در تار و پود این پارچه معمولاً از نوع فیلامنت و اسپان می باشد که به استحکام و ظاهر آن کمک می کند.

تولید پارچه ترگال در ایران سابقه طولانی دارد و کارخانجات نساجی متعددی در شهرهایی مانند اصفهان در زمینه تولید این پارچه فعالیت می کنند. این دسترسی آسان و تولید داخلی یکی از دلایل اصلی مقرون به صرفه بودن و دسترسی گسترده به پارچه ترگال در بازار ایران است. وزن تراکم بافت و نوع الیاف به کار رفته در تولید ترگال می تواند متفاوت باشد و همین امر باعث تنوع در انواع ترگال و کاربردهای آن می شود.

چرا پارچه ترگال انتخابی ایده آل برای صنعت پزشکی است؟

محیط های درمانی نیازمند پارچه هایی هستند که بتوانند در شرایط سخت بهداشتی و استفاده مکرر دوام بیاورند. پارچه ترگال به دلیل مجموعه ای از ویژگی ها به یکی از مناسب ترین گزینه ها برای این منظور تبدیل شده است :

دوام و مقاومت بالا

یکی از مهم ترین خصوصیات پارچه ترگال مقاومت آن در برابر سایش کشش و پارگی است. الیاف پلی استر به کار رفته در بافت این پارچه استحکام فوق العاده ای به آن می بخشند. این ویژگی برای منسوجات پزشکی که به طور مداوم در معرض استفاده و شستشو قرار دارند حیاتی است. لباس فرم پرسنل که ساعت ها پوشیده می شود یا ملحفه هایی که بارها شسته می شوند نیاز به پارچه ای دارند که به سرعت فرسوده نشود و ظاهر اولیه خود را حفظ کند. ترگال این نیاز را به خوبی برطرف می کند.

مقاومت در برابر چروک شدن نیز یکی دیگر از مزایای مهم ترگال است. لباس های پرسنل درمانی یا ملحفه های بیمارستانی که از ترگال تهیه شده اند حتی پس از شستشو نیز کمتر چروک می شوند و نیاز به اتوکشی کمتری دارند که این خود باعث صرفه جویی در زمان و هزینه در محیط های پرمشغله درمانی می شود.

قابلیت شستشو و ضدعفونی مکرر

بهداشت در مراکز درمانی اولویت اصلی است. منسوجات مورد استفاده در این محیط ها باید قابلیت شستشو با آب داغ و استفاده از مواد ضدعفونی کننده قوی را داشته باشند بدون اینکه بافت یا رنگ آن ها آسیب ببیند. پارچه ترگال به خوبی این شرایط را تحمل می کند. الیاف مصنوعی آن در برابر مواد شیمیایی و حرارت مقاومت خوبی دارند و همین مسئله امکان رعایت بالاترین سطح بهداشت و استریل بودن را فراهم می کند.

شستشوی صنعتی و مکرر که در بیمارستان ها امری رایج است فشار زیادی بر پارچه ها وارد می کند. ترگال به دلیل ساختار مقاوم خود می تواند چرخه شستشو و ضدعفونی مکرر را تاب بیاورد و طول عمر مفید بالایی داشته باشد. این قابلیت هزینه های مربوط به تعویض و نوسازی منسوجات را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.

راحتی و تهویه مناسب

با وجود اینکه ترگال حاوی الیاف مصنوعی است ترکیب آن با ویسکوز یا استفاده از بافت مناسب می تواند راحتی قابل قبولی برای کاربران فراهم کند. ویسکوز الیافی با منشا طبیعی (سلولز) است که قابلیت جذب رطوبت دارد و به تنفس پذیری پارچه کمک می کند. این ویژگی برای لباس فرم پرسنل که ساعات طولانی آن را می پوشند اهمیت دارد و از تعریق بیش از حد جلوگیری می کند.

همچنین لطافت نسبی پارچه ترگال (به خصوص انواع با کیفیت تر) باعث می شود که برای لباس بیماران و ملحفه ها نیز مناسب باشد و باعث ایجاد حساسیت یا ناراحتی پوستی نشود. این تعادل بین دوام الیاف مصنوعی و راحتی الیاف طبیعی/شبه طبیعی ترگال را به گزینه ای کاربردی تبدیل کرده است.

ثبات رنگ و ظاهر حرفه ای

ظاهر منسوجات درمانی به خصوص لباس فرم پرسنل در ایجاد حس اعتماد و حرفه ای بودن در محیط نقش دارد. پارچه ترگال به دلیل ثبات رنگ بالا حتی پس از شستشوهای مکرر نیز رنگ خود را حفظ می کند و بور نمی شود. این ویژگی باعث می شود لباس ها و ملحفه ها برای مدت طولانی تری ظاهر نو و تمیز خود را حفظ کنند.

تنوع رنگی بالای پارچه ترگال نیز امکان تفکیک بخش های مختلف بیمارستان یا رده های شغلی متفاوت را از طریق رنگ لباس فراهم می کند که این خود به نظم و سازماندهی محیط کمک می کند. امکان چاپ و گلدوزی بر روی ترگال نیز وجود دارد که برای درج لوگو یا نام بخش ها مفید است.

قیمت مناسب و مقرون به صرفه

یکی از دلایل اصلی استفاده گسترده از پارچه ترگال در صنعت پزشکی قیمت رقابتی و مقرون به صرفه بودن آن نسبت به بسیاری از پارچه های دیگر با دوام مشابه است. هزینه بالای تجهیزات و نیروی انسانی در مراکز درمانی ایجاب می کند که در انتخاب مواد اولیه مانند منسوجات به فاکتور اقتصادی توجه ویژه ای شود.

ترگال با ارائه ترکیبی مطلوب از دوام بهداشت پذیری و قیمت مناسب یک راهکار اقتصادی برای تأمین نیازهای منسوجات پزشکی فراهم می کند. طول عمر بالای این پارچه نیز به کاهش هزینه های بلندمدت کمک می کند.

کاربردهای اصلی پارچه ترگال در حوزه سلامت

پارچه ترگال به دلیل ویژگی های مطلوب خود در بخش های مختلف صنعت پزشکی کاربرد دارد. اصلی ترین این کاربردها عبارتند از :

لباس فرم پرسنل درمانی (پزشکان پرستاران کادر اداری)

مهم ترین و پرکاربردترین مصرف پارچه ترگال در صنعت پزشکی تولید لباس فرم برای کادر درمانی و اداری است. این لباس ها که شامل روپوش پزشکان یونیفرم پرستاران لباس اتاق عمل و لباس پرسنل خدماتی می شود باید راحت بادوام بهداشتی و از نظر ظاهری مناسب باشند. پارچه ترگال ساده و به خصوص پارچه ترگال کجراه (که مقاومت بیشتری دارد) گزینه های بسیار محبوبی برای این منظور هستند.

 

ویژگی های مورد نیاز در لباس فرم :

• مقاومت در برابر شستشوی مکرر و صنعتی
• قابلیت تنفس و راحتی در استفاده طولانی مدت
• ثبات رنگ در برابر مواد شوینده و ضدعفونی کننده
• مقاومت در برابر سایش و پارگی
• مقاومت نسبی در برابر جذب مایعات (بسته به نوع بافت و تکمیل)

ترگال به خوبی این الزامات را پوشش می دهد و به همین دلیل انتخاب اول بسیاری از بیمارستان ها و تولیدکنندگان پوشاک پزشکی است.

لباس بیماران (گان و البسه بستری)

گان های بیماران و البسه مورد استفاده در طول بستری نیز از دیگر مصارف عمده پارچه ترگال است. این لباس ها باید نرم راحت قابل شستشو و بهداشتی باشند. ترگال ساده با وزن مناسب گزینه ای اقتصادی و کاربردی برای تولید انبوه این نوع لباس ها محسوب می شود.

 

ویژگی های مورد نیاز در لباس بیماران :

• لطافت و عدم ایجاد حساسیت پوستی
• قابلیت شستشو و ضدعفونی آسان
• مقاومت در برابر استفاده مکرر
• قیمت مناسب برای تولید انبوه
• قابلیت تنفس نسبی

استفاده از ترگال در این بخش ضمن رعایت مسائل بهداشتی به مدیریت هزینه ها در مراکز درمانی کمک شایانی می کند.

ملحفه ها و روبالشتی ها

ملحفه ها و روبالشتی های تخت های بیمارستانی نیز از جمله منسوجاتی هستند که نیاز به دوام قابلیت شستشوی مکرر و بهداشت پذیری بالا دارند. پارچه ترگال با وزن و بافت مناسب می تواند گزینه خوبی برای تولید این اقلام باشد.

هرچند پارچه های صد در صد پنبه ای ممکن است راحتی بیشتری داشته باشند اما ترگال به دلیل دوام بالاتر در شستشوی صنعتی و مقاومت در برابر چروک اغلب به عنوان یک گزینه اقتصادی و کاربردی در نظر گرفته می شود به خصوص در بخش هایی که نیاز به تعویض و شستشوی بسیار زیاد دارند.

پرده ها و سایر منسوجات محیط درمانی

علاوه بر پوشاک و ملحفه ها پارچه ترگال می تواند در تولید پرده های بیمارستانی روکش تجهیزات پزشکی و سایر منسوجات مورد استفاده در محیط های درمانی نیز کاربرد داشته باشد. پرده های بیمارستانی نیاز به قابلیت شستشو مقاومت در برابر آتش (در صورت نیاز به تکمیل های خاص) و حفظ ظاهر دارند. ترگال با قابلیت پذیرش تکمیل های مختلف می تواند برای این منظور نیز مناسب باشد.

انواع پارچه ترگال مورد استفاده در پزشکی

پارچه ترگال در انواع مختلفی تولید می شود که دو نوع اصلی و پرکاربرد آن در صنعت پزشکی عبارتند از :

 

پارچه ترگال ساده :

این نوع ترگال دارای بافت ساده و وزن استاندارد (معمولاً حدود ۲۴۰ گرم بر متر مربع) است. نرم تر و سبک تر از نوع کجراه است و بیشتر برای تولید لباس بیماران ملحفه ها و برخی لباس های پرسنل اداری یا خدماتی که نیاز به دوام خیلی بالا ندارند مورد استفاده قرار می گیرد. قیمت آن نیز معمولاً از ترگال کجراه کمتر است.

 

پارچه ترگال کجراه :

این نوع ترگال دارای بافت کجراه و تراکم و وزن بیشتری (معمولاً حدود ۲۸۰ گرم بر متر مربع) است. به دلیل نوع بافت و تراکم بالاتر مقاومت و دوام بسیار بیشتری در برابر سایش و کشش دارد. این ویژگی ها آن را به گزینه ای ایده آل برای تولید لباس فرم پرسنل درمانی (پزشکان پرستاران پرسنل اتاق عمل و اورژانس) تبدیل کرده است که لباس آن ها در معرض استفاده و شستشوی شدیدتری قرار دارد. ایستایی پارچه کجراه نیز بیشتر است و ظاهر رسمی تری به لباس می دهد.

انتخاب بین ترگال ساده و کجراه بستگی به کاربرد نهایی میزان دوام مورد نیاز و بودجه دارد. در بسیاری از مراکز درمانی ترکیبی از این دو نوع پارچه برای مصارف مختلف به کار گرفته می شود.

استانداردها و الزامات بهداشتی برای منسوجات پزشکی

منسوجات مورد استفاده در صنعت پزشکی باید الزامات سختگیرانه ای را برآورده کنند تا سلامت و بهداشت بیماران و پرسنل تضمین شود. این الزامات فراتر از صرفاً نوع پارچه است و شامل فرآیندهای تولید رنگرزی تکمیل و نگهداری نیز می شود.

 

برخی از مهم ترین الزامات :

• بهداشت پذیری : قابلیت شستشو و ضدعفونی مکرر در دماهای بالا و با استفاده از مواد شیمیایی مناسب بدون آسیب به بافت و رنگ.
• عدم سمیت و حساسیت زایی : پارچه نباید حاوی مواد شیمیایی مضر یا رنگ هایی باشد که باعث حساسیت پوستی شوند. استفاده از رنگ های استاندارد و ضد حساسیت در تولید ترگال برای مصارف پزشکی ضروری است.
• مقاومت در برابر مایعات : در برخی کاربردها مانند لباس جراحی نیاز به مقاومت در برابر نفوذ خون و سایر مایعات بدن وجود دارد که ممکن است نیازمند تکمیل های خاص آب گریز بر روی پارچه ترگال باشد.
• مقاومت در برابر آتش : در برخی محیط ها (مانند بخش های خاصی از بیمارستان یا روکش تجهیزات) ممکن است نیاز به پارچه هایی با خواص ضد آتش یا کندسوز باشد که ترگال می تواند با تکمیل های مناسب این ویژگی را پیدا کند.
• دوام مکانیکی : مقاومت در برابر کشش پارگی و سایش برای اطمینان از طول عمر و ایمنی پارچه.

تولیدکنندگان پارچه ترگال برای مصارف پزشکی باید این استانداردها را در فرآیندهای تولید خود رعایت کنند. همچنین مراکز درمانی نیز باید پروتکل های مشخصی برای شستشو ضدعفونی و نگهداری این منسوجات داشته باشند تا حداکثر کارایی و بهداشت حفظ شود.

مقایسه پارچه ترگال با سایر الیاف متداول در پزشکی

پارچه ترگال تنها گزینه موجود برای منسوجات پزشکی نیست و پارچه های دیگری نیز مانند پنبه فلامنت فلامنت ویسکوز و ترکیب های مختلف آن ها استفاده می شوند. مقایسه ترگال با این پارچه ها می تواند مزایا و معایب هر یک را روشن کند :

 

ترگال در مقابل پنبه :

پنبه بسیار نرم و راحت است و تنفس پذیری بالایی دارد اما در برابر شستشوی مکرر دوام کمتری دارد به راحتی چروک می شود دیرتر خشک می شود و ممکن است در اثر شستشوهای شدید آبرفت داشته باشد یا رنگ آن تغییر کند. ترگال دوام بالاتر مقاومت در برابر چروک و ثبات رنگ بهتری دارد اما ممکن است به اندازه پنبه خالص تنفس پذیر نباشد.

 

ترگال در مقابل فلامنت فلامنت :

پارچه فلامنت فلامنت (صد در صد پلی استر) بسیار بادوام مقاوم در برابر چروک و ارزان قیمت است. اما تنفس پذیری بسیار پایینی دارد و ممکن است باعث تعریق و ناراحتی شود. ترگال به دلیل داشتن الیاف ویسکوز تنفس پذیری و راحتی بیشتری نسبت به فلامنت فلامنت خالص دارد در حالی که همچنان دوام و مقاومت قابل قبولی ارائه می دهد.

 

ترگال در مقابل ویسکوز :

ویسکوز نرم و جاذب رطوبت است اما دوام کمتری نسبت به پلی استر دارد و در حالت خیس استحکام آن کاهش می یابد. ترگال با ترکیب ویسکوز و پلی استر سعی در ایجاد تعادل بین راحتی ویسکوز و دوام پلی استر دارد.

در نهایت انتخاب پارچه به کاربرد خاص بودجه و اولویت های مرکز درمانی بستگی دارد. اما ترگال به دلیل ارائه ترکیبی متعادل از خواص مطلوب و قیمت مناسب به عنوان یک راهکار همه کاره در بسیاری از بخش های صنعت پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.

نکات نگهداری و شستشوی پارچه ترگال در مراکز درمانی

برای اطمینان از حفظ خواص بهداشتی دوام و ظاهر پارچه ترگال در محیط های درمانی رعایت نکات صحیح نگهداری و شستشو ضروری است :

• شستشو : پارچه ترگال را می توان در دماهای بالا (معمولاً تا ۶۰ درجه سانتی گراد یا بیشتر در شستشوی صنعتی) شستشو داد تا میکروب ها و آلودگی ها به طور کامل از بین بروند. استفاده از شوینده های مناسب که به رنگ و بافت پارچه آسیب نرسانند توصیه می شود.
• ضدعفونی : ترگال در برابر بسیاری از مواد ضدعفونی کننده رایج در بیمارستان ها مقاوم است. با این حال بهتر است دستورالعمل های تولیدکننده پارچه و مواد ضدعفونی کننده را برای اطمینان از عدم آسیب به پارچه دنبال کرد.
• خشک کردن : ترگال نسبتاً سریع خشک می شود. استفاده از خشک کن های صنعتی در دماهای توصیه شده برای جلوگیری از آسیب به الیاف مجاز است. خشک کردن در هوای آزاد نیز به حفظ کیفیت پارچه کمک می کند.
• اتوکشی : ترگال کمتر چروک می شود اما در صورت نیاز می توان آن را با درجه حرارت متوسط اتو کشید. استفاده از دمای بسیار بالا ممکن است به الیاف پلی استر آسیب برساند.
• جداسازی : برای جلوگیری از انتقال آلودگی و حفظ بهداشت لباس ها و ملحفه های آلوده باید بلافاصله پس از استفاده جمع آوری و به طور جداگانه از سایر لباس ها شسته شوند.

رعایت این نکات ساده اما حیاتی به افزایش طول عمر منسوجات ترگال و حفظ بالاترین سطح بهداشت در مراکز درمانی کمک می کند.

سوالات متداول

آیا پارچه ترگال ضد حساسیت است و برای پوست های حساس مناسب است؟

بله پارچه ترگال با کیفیت بالا و رنگ های استاندارد معمولاً ضد حساسیت است. ترکیب الیاف آن به گونه ای است که برای اکثر افراد مشکلی ایجاد نمی کند و برای استفاده در لباس بیماران و پرسنل مناسب است.

آیا پارچه ترگال قابلیت استریل شدن دارد؟

پارچه ترگال قابلیت شستشو در دماهای بالا و تحمل مواد ضدعفونی کننده را دارد که بخش مهمی از فرآیند استریل سازی را تشکیل می دهد. با این حال روش های استریل سازی مانند اتوکلاو بخار ممکن است برای همه انواع ترگال مناسب نباشد و باید دستورالعمل تولیدکننده بررسی شود.

بهترین نوع پارچه ترگال برای لباس فرم پرستاری چیست؟

برای لباس فرم پرستاری که نیاز به دوام و مقاومت بالا در برابر شستشو و استفاده روزمره دارد معمولاً پارچه ترگال کجراه به دلیل بافت متراکم تر و استحکام بیشتر گزینه بهتری نسبت به ترگال ساده محسوب می شود.

طول عمر مفید منسوجات ترگال در بیمارستان چقدر است؟

طول عمر مفید منسوجات ترگال در بیمارستان بستگی به کیفیت پارچه شدت استفاده و رعایت پروتکل های شستشو و نگهداری دارد. اما به طور کلی به دلیل دوام بالای ترگال این منسوجات می توانند برای مدت زمان قابل توجهی (اغلب بیش از سایر الیاف) مورد استفاده قرار گیرند.

آیا پارچه ترگال در برابر نفوذ مایعات مقاوم است؟

پارچه ترگال به طور طبیعی تا حدی در برابر نفوذ مایعات مقاومت دارد اما برای کاربردهای حساس مانند لباس جراحی نیاز به تکمیل های خاص ضدآب یا آب گریز دارد تا از نفوذ کامل مایعات بیولوژیکی جلوگیری شود.