چگونه از پدر خود شکایت کنیم

شکایت از پدر به دلیل آزار جسمی، روانی، مالی یا نقض حقوق قانونی، از طریق مراجع قضایی و حمایتی امکان پذیر است. فرزندان در هر سن می توانند با جمع آوری مدارک و مراجعه به دادگاه خانواده، دادسرا یا اورژانس اجتماعی (۱۲۳)، مراحل قانونی را برای احقاق حق خود آغاز کنند.

در بسیاری از جوامع، از جمله ایران، روابط خانوادگی به ویژه بین فرزند و پدر، دارای جایگاه ویژه ای است. این جایگاه، هم در عرف و هم در شرع و قانون، با احترام و مسئولیت های متقابلی همراه است. با این حال، گاهی اوقات این روابط دچار آسیب هایی می شود که از حدود متعارف فراتر رفته و به نقض حقوق بنیادین فرزندان منجر می گردد. در چنین شرایطی، قانون گذار راه هایی را برای حمایت از فرزندان در نظر گرفته است تا بتوانند در برابر سوءرفتار و نقض حقوق خود، حتی از سوی پدر، اقدامات قانونی لازم را انجام دهند. پیگیری قانونی چنین مسائلی، علاوه بر احقاق حق، می تواند به ایجاد امنیت و آرامش برای فرزندان آسیب دیده کمک شایانی نماید.

دلایل قانونی و موارد قابل شکایت از پدر

شکایت از پدر می تواند ریشه های حقوقی و کیفری متعددی داشته باشد. قانون گذار با تدوین قوانین مختلف، مصادیق سوءرفتار را مشخص کرده و حق شکایت را برای فرزندان پیش بینی نموده است. در ادامه به تشریح جامع مهم ترین دلایل قانونی که فرزندان می توانند بر اساس آن ها از پدر خود شکایت کنند، می پردازیم.

ترک انفاق (عدم پرداخت نفقه)

نفقه فرزند یکی از تکالیف اساسی و قانونی پدر است که در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران به صراحت بر آن تأکید شده است. نفقه شامل تأمین نیازهای ضروری فرزند از قبیل مسکن، خوراک، پوشاک، هزینه های درمانی و تحصیلی است. عدم پرداخت نفقه، یک جرم کیفری محسوب می شود.

تعریف و تکلیف قانونی: ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی تصریح دارد که «نفقه اولاد بر عهده پدر است…». این تکلیف تا زمانی که فرزند توانایی مالی برای تأمین معاش خود را نداشته باشد، ادامه پیدا می کند.

تفاوت های نفقه فرزند پسر و دختر:

• فرزند پسر: نفقه فرزند پسر تا زمانی که به سن رشد (معمولاً ۱۸ سال) برسد و یا پس از آن، تا زمانی که قادر به اشتغال و تأمین معاش خود نباشد (مثلاً در دوران سربازی یا تحصیلات عالی)، بر عهده پدر است.
• فرزند دختر: نفقه فرزند دختر تا زمانی که ازدواج نکرده و یا شغل و درآمد مستقلی نداشته باشد، حتی پس از رسیدن به سن رشد، بر عهده پدر باقی است.

مراحل مطالبه نفقه: فرزند یا قیم قانونی او (مانند مادر)، می تواند با طرح دعوای حقوقی مطالبه نفقه، از دادگاه خانواده درخواست تعیین و دریافت نفقه را بنماید. میزان نفقه بر اساس نیازهای فرزند و توانایی مالی پدر توسط کارشناس دادگستری تعیین می شود. در صورت عدم پرداخت نفقه، این موضوع جنبه کیفری پیدا کرده و قابل پیگیری در دادسرا و دادگاه کیفری خواهد بود.

بر اساس قانون مجازات اسلامی و حمایت از خانواده، عدم پرداخت نفقه برای فرزند، موجب حبس تعزیری درجه شش می شود.

خشونت جسمی (ضرب و شتم)

خشونت جسمی از سوی پدر، یکی از دلایل شایع و جدی برای شکایت قانونی است. اگرچه قانون گذار در ماده ۱۵۸ قانون مجازات اسلامی، تنبیه مشروع فرزند توسط والدین را (در حد متعارف و حدود شرعی) از مجازات معاف دانسته است، اما این مجوز به معنای جواز ضرب و شتم و آزار فیزیکی خارج از عرف و آسیب رسان نیست.

حدود تنبیه مشروع: تنبیه باید صرفاً با هدف تأدیب و تربیت باشد و هرگز نباید به خشونت فیزیکی، آسیب رساندن به جسم یا روان فرزند و استفاده از ابزار منجر شود. ایجاد کبودی، شکستگی، زخم، سوختگی یا هرگونه آسیب پایدار جسمی، خارج از حدود تنبیه مشروع است.

اهمیت پزشکی قانونی: در صورت بروز خشونت جسمی، مراجعه فوری به پزشکی قانونی برای ثبت جراحات و آسیب ها از اهمیت حیاتی برخوردار است. گزارش پزشکی قانونی مهم ترین سند برای اثبات جرم در مراجع قضایی خواهد بود.

مجازات قانونی: در صورت اثبات ضرب و شتم غیرمجاز، پدر به مجازات قانونی (تعزیری) و پرداخت دیه بابت صدمات وارده محکوم خواهد شد. مجازات می تواند شامل حبس، شلاق تعزیری و پرداخت جزای نقدی باشد.

آزار روانی، توهین، تحقیر و تهدید

آزار روانی می تواند تأثیرات مخرب و گاهی جبران ناپذیری بر سلامت روان فرزندان داشته باشد. توهین، تحقیر، فحاشی، تهدید جانی یا مالی، و سوءاستفاده کلامی از مصادیق بارز آزار روانی هستند که قانون آن ها را جرم تلقی می کند.

تعریف آزار روانی: آزار روانی شامل هرگونه رفتاری است که به سلامت عاطفی، روانی یا فکری فرد آسیب می رساند، منجر به استرس، اضطراب، افسردگی، یا کاهش عزت نفس می شود.

مصادیق قابل شکایت: مواردی همچون توهین های مکرر، تحقیر فرزند در جمع یا خلوت، تهدید به قتل، حبس خانگی، یا تهدید به اخراج از منزل، قابلیت شکایت کیفری و حقوقی را دارند.

جمع آوری مدارک: اثبات آزار روانی دشوارتر از خشونت جسمی است. با این حال، جمع آوری مدارکی مانند ضبط صدا، پیامک ها، ایمیل ها، نامه ها، شهادت شهود (خویشاوندان، همسایگان یا دوستان مورد اعتماد) و گزارش های روان شناختی می تواند در روند رسیدگی مؤثر باشد.

بدسرپرستی و عدم صلاحیت نگهداری

مفهوم بدسرپرستی به شرایطی اطلاق می شود که پدر یا مادر، به دلایلی، قادر به تأمین حداقل نیازهای مراقبتی، تربیتی و حمایتی فرزند نباشند و مصلحت کودک در خطر قرار گیرد. در چنین مواردی، قانون به دنبال سلب حضانت از والد بدسرپرست و واگذاری آن به فرد صالح تر است.

مصادیق بدسرپرستی: اعتیاد حاد، بیماری های روانی شدید و آسیب زا، سوءاستفاده جنسی یا جسمی، اعمال منافی عفت، عدم تأمین نیازهای اولیه زندگی (خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت)، و وادار کردن فرزند به کارهای خلاف قانون (مانند گدایی یا فروش مواد مخدر).

روند سلب حضانت: بر اساس ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی، هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که حضانت طفل بر عهده اوست، صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر جدی قرار گیرد، دادگاه می تواند با تقاضای نزدیکان طفل یا دادستان، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.

نقش اورژانس اجتماعی و بهزیستی: سازمان بهزیستی و اورژانس اجتماعی (با شماره تلفن ۱۲۳) نقش مهمی در شناسایی، بررسی و پیگیری موارد بدسرپرستی دارند و می توانند با مداخله به موقع، از آسیب های بیشتر به فرزند جلوگیری کرده و بستر لازم را برای سلب حضانت و واگذاری آن به مراجع ذی صلاح فراهم آورند.

سایر جرایم ارتکابی توسط پدر علیه فرزند

علاوه بر موارد فوق، پدر ممکن است مرتکب جرایم دیگری علیه فرزند خود شود که هر یک دارای مجازات قانونی خاص خود هستند:

سرقت از فرزند: در قانون ایران، سرقت پدر از فرزند، از موارد سرقت حدی (با مجازات قطع دست) مستثنی شده است. با این حال، پدر از مجازات تعزیری (مانند حبس یا جزای نقدی) معاف نیست و فرزند می تواند برای مطالبه اموال مسروقه و مجازات پدر شکایت کیفری مطرح کند.

تجاوز و سوءاستفاده جنسی: هرگونه تجاوز یا سوءاستفاده جنسی از سوی پدر، بدون هیچ قید و شرطی، جرم مطلق و بسیار سنگین محسوب می شود و پیگیری فوری و قاطع آن ضروری است. مجازات این جرایم معمولاً بسیار شدید است.

قتل فرزند: قانون مجازات اسلامی ایران در مورد قتل فرزند توسط پدر، حکم خاصی را پیش بینی کرده است. بر اساس این قانون، پدری که فرزند خود را به قتل می رساند، قصاص نمی شود، بلکه به مجازات تعزیری (حبس از سه تا ده سال) و پرداخت دیه محکوم می گردد. این حکم فقط در مورد پدر واقعی صادق است و شامل پدرخوانده نمی شود. این موضوع همواره مورد نقد کارشناسان حقوقی و جامعه شناسان قرار گرفته است.

محدودیت های نامشروع و ممانعت از حقوق دختران بالغ

دختران بالای ۱۸ سال در قانون ایران، رشید محسوب می شوند و در بسیاری از تصمیم گیری های شخصی خود، مستقل هستند. با این حال، گاهی پدران محدودیت های نامشروعی را اعمال می کنند که ناقض حقوق قانونی دختران است.

حقوق دختران بالغ: دختران بالای ۱۸ سال حق تحصیل، اشتغال، رفت وآمد و انتخاب همسر (با رعایت اذن پدر در نکاح اول) را دارند. ممانعت بدون دلیل موجه و منطقی از این حقوق، می تواند زمینه شکایت قانونی را فراهم آورد.

موارد قابل شکایت: حبس خانگی، ممانعت از خروج از منزل برای کار یا تحصیل، و عدم اجازه برای برقراری ارتباط با افراد مورد اعتماد (در چارچوب شرع و عرف) از جمله مواردی است که می تواند مورد پیگیری قانونی قرار گیرد. لازم به ذکر است که اذن پدر در نکاح اول برای دختر باکره همچنان قانونی است و ممانعت در این خصوص تا زمانی که شرایط ماده ۱۰۴۳ قانون مدنی رعایت شود، قابل شکایت نیست.

گام های عملی و مراحل شکایت از پدر

اقدام قانونی علیه پدر، گام های مشخص و حساسی دارد که اطلاع از آن ها برای هر فردی که در چنین وضعیتی قرار می گیرد، ضروری است. این مراحل نیازمند دقت و جمع آوری مستندات کافی است.

گام اول: جمع آوری مدارک و شواهد (چگونه خود را اثبات کنیم؟)

داشتن مدارک و شواهد مستند، ستون اصلی هر پرونده قضایی است. جمع آوری دقیق این اطلاعات، شانس موفقیت در پیگیری شکایت را به شکل چشمگیری افزایش می دهد.

1. مدارک هویتی: شناسنامه و کارت ملی خود و پدرتان. این مدارک برای اثبات رابطه ابوت و بنوت ضروری است.
2. گواهی پزشکی قانونی: در صورت بروز هرگونه آسیب جسمی (ضرب و شتم، کبودی، شکستگی و غیره)، مراجعه فوری به پزشکی قانونی برای معاینه و دریافت گواهی لازم است. زمان بندی این مراجعه بسیار مهم است؛ هرچه سریع تر پس از حادثه اقدام کنید، شواهد عینی تر و قابل استنادتر خواهند بود.
3. شهادت شهود: افرادی که از سوءرفتار پدر مطلع هستند (نظیر مادر، خواهر و برادر، خویشاوندان، همسایگان یا دوستان معتمد) می توانند به عنوان شاهد در دادگاه حاضر شوند. شرایط شهادت شهود در قانون مشخص است و معمولاً نیاز به حداقل دو شاهد مرد یا یک مرد و دو زن معتمد دارد.
4. دلایل الکترونیکی: ضبط صدا، پیامک ها، ایمیل ها، تصاویر و فیلم ها (با رعایت نکات قانونی مربوط به حریم خصوصی و کسب رضایت در برخی موارد) می توانند به عنوان شواهد قوی مورد استفاده قرار گیرند. توجه داشته باشید که جمع آوری این نوع مدارک نیازمند مشاوره حقوقی است تا از مشکلات قانونی بعدی جلوگیری شود.
5. گزارشات نهادهای حمایتی: اگر پیش از این با اورژانس اجتماعی (۱۲۳) یا پلیس (۱۱۰) تماس گرفته اید، گزارشات و صورتجلسات ثبت شده توسط این نهادها می تواند به عنوان مدرک مورد استفاده قرار گیرد.
6. رسیدهای بانکی/مالی: برای اثبات ترک انفاق، ارائه هرگونه سند مالی که نشان دهنده عدم پرداخت نفقه یا هزینه های زندگی توسط پدر باشد، می تواند مفید باشد.

گام دوم: مراجع اولیه تماس و کمک فوری (در شرایط اضطراری چه کنیم؟)

در شرایط اضطراری و خشونت فوری، چندین مرجع برای کمک رسانی وجود دارد که باید در اسرع وقت با آن ها تماس گرفت:

1. اورژانس اجتماعی (۱۲۳): این خط برای موارد خشونت خانگی، آزار و اذیت، بدسرپرستی و نیاز به پناهگاه امن فعال است. کارشناسان اورژانس اجتماعی در ۲۴ ساعت شبانه روز آماده ارائه خدمات و مداخله در موارد خطرناک هستند. آن ها می توانند فرزند آسیب دیده را به مراکز حمایتی منتقل کنند و گزارش های اولیه را تهیه نمایند.
2. پلیس (۱۱۰): برای جرایم مشهود، درگیری فیزیکی، تهدیدات فوری جانی یا مالی، و هرگونه وضعیت خطرناک که نیاز به مداخله نیروی انتظامی دارد، باید با پلیس تماس گرفت. پلیس می تواند با حضور در محل، ضابط قضایی بوده و برای تنظیم صورتجلسه اولیه و جلوگیری از ادامه جرم اقدام کند.
3. مراجعه به کلانتری/پاسگاه: در صورت عدم فوریت یا پس از کنترل وضعیت اولیه، مراجعه حضوری به نزدیک ترین کلانتری یا پاسگاه برای ثبت گزارش و تنظیم صورتجلسه رسمی و تشکیل پرونده اولیه الزامی است.

گام سوم: مراحل شکایت قضایی (فرآیند حقوقی از صفر تا صد)

پس از جمع آوری مدارک اولیه و در صورت نیاز، تماس با مراجع فوری، نوبت به آغاز فرآیند قضایی می رسد.

1. افتتاح حساب کاربری در سامانه ثنا: برای پیگیری هرگونه پرونده قضایی در ایران، داشتن حساب کاربری در سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی (ثنا) الزامی است. ثبت نام در این سامانه می تواند به صورت آنلاین از طریق وب سایت adliran.ir یا به صورت حضوری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام شود. تمام ابلاغیه ها و مراحل پرونده از طریق این سامانه اطلاع رسانی می شود.
2. تنظیم شکواییه (برای جرایم کیفری) یا دادخواست (برای امور حقوقی):
   • شکواییه: برای جرایمی مانند ضرب و شتم، توهین، تهدید، سرقت و سایر جرایم کیفری، باید شکواییه تنظیم شود.
   • دادخواست: برای امور حقوقی مانند مطالبه نفقه، سلب حضانت، یا رفع محدودیت های نامشروع، باید دادخواست تنظیم شود.

   در نگارش شکواییه یا دادخواست، لازم است که موضوع به صورت صریح، مستند، و با ذکر دقیق تاریخ، جزئیات و ادله اثبات دعوا نوشته شود. توصیه می شود برای نگارش صحیح و جامع، حتماً از مشاوره وکیل بهره مند شوید.

3. ثبت شکایت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: تمامی شکواییه ها و دادخواست ها باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به مراجع مربوطه ارسال شوند. این دفاتر، نقش واسط بین مردم و قوه قضائیه را ایفا می کنند.
4. تعیین مرجع رسیدگی:
   • دادسرا و دادگاه کیفری: برای رسیدگی به جرایم کیفری مانند ضرب و شتم، توهین، سرقت، و تهدید، پرونده ابتدا به دادسرا ارسال می شود تا پس از تحقیقات اولیه و صدور قرار جلب به دادرسی یا منع تعقیب، به دادگاه کیفری (کیفری ۱ یا کیفری ۲) ارجاع شود.
   • دادگاه خانواده: برای امور مربوط به نفقه، حضانت، سلب حضانت، و محدودیت های نامشروع، مرجع صالح دادگاه خانواده است.
5. پیگیری پرونده و حضور در جلسات دادگاه: پس از ثبت شکایت، پیگیری منظم پرونده از طریق سامانه ثنا و حضور فعال در تمامی جلسات دادگاه و ارائه مستندات و دفاعیات، از اهمیت بالایی برخوردار است.

ملاحظات مهم و حمایت های جانبی

شکایت از پدر، به ویژه در شرایط آسیب پذیری فرزندان، نیازمند توجه به ملاحظات خاص و بهره مندی از حمایت های جانبی است تا روند قانونی با کمترین آسیب و بهترین نتیجه همراه باشد.

شکایت فرزندان زیر سن قانونی (خردسال و نابالغ)

فرزندان زیر سن قانونی، به دلیل عدم توانایی کامل در تصمیم گیری و پیگیری حقوقی، نیازمند حمایت ویژه ای هستند. سن بلوغ شرعی برای دختران ۹ سال تمام قمری و برای پسران ۱۵ سال تمام قمری است؛ اما بلوغ رشد که شامل توانایی اداره امور مالی است، ممکن است تا ۱۸ سالگی یا بیشتر به طول بینجامد.

• نقش ولی، قیم یا دادستان: در مورد فرزندان نابالغ، طرح شکایت باید توسط ولی (مادر در صورت عدم صلاحیت پدر)، قیم قانونی (که توسط دادگاه تعیین می شود) یا دادستان (برای حفظ مصلحت کودک) صورت گیرد. دادستان، به عنوان مدعی العموم، وظیفه دارد در موارد نقض حقوق کودکان، مداخله کند.
• بلوغ شرعی و بلوغ رشد: فرزندان بالغ اما فاقد رشد (یعنی زیر ۱۸ سال که به آن ها غیر رشید گفته می شود) می توانند در امور غیرمالی (مانند شکایت بابت ضرب و شتم) شخصاً اقدام کنند، اما در امور مالی (مانند مطالبه نفقه) نیاز به ولی یا قیم دارند، مگر اینکه گواهی رشد از دادگاه دریافت کرده باشند.

امنیت پس از شکایت و مقابله با ترس از انتقام

یکی از نگرانی های اصلی فرزندان آسیب دیده، ترس از انتقام پدر پس از طرح شکایت است. قانون گذار تدابیری را برای حفظ امنیت این افراد پیش بینی کرده است:

• درخواست قرار تأمین خواسته یا حکم موقت: می توان از دادگاه درخواست کرد تا با صدور قرار تأمین خواسته یا حکم موقت، اقداماتی را برای جلوگیری از ادامه آزار و اذیت یا دسترسی پدر به فرزند در نظر بگیرد. این اقدامات می تواند شامل محدود کردن تماس یا تعیین فاصله فیزیکی باشد.
• پناهگاه های امن و خانه های امن بهزیستی: برای فرزندانی که امنیت جانی یا روانی آن ها در منزل پدری به خطر افتاده است، سازمان بهزیستی کشور مراکز و خانه های امنی را فراهم کرده که می توانند به صورت موقت یا دائم در آنجا اسکان یابند. این مراکز علاوه بر تأمین سرپناه، خدمات مشاوره ای و حمایتی نیز ارائه می دهند.
• اهمیت ادامه پیگیری قانونی: حمایت نهادهای ذی ربط تا زمانی که فرزند به استقلال و امنیت کامل دست یابد، ادامه خواهد داشت. پیگیری قاطعانه پرونده و عدم ترس از تهدیدات احتمالی، رمز دستیابی به نتیجه مطلوب است.

اهمیت مشاوره حقوقی تخصصی

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و حساسیت پرونده های خانوادگی، بهره مندی از مشاوره و وکیل متخصص بسیار ضروری است.

• نقش بی بدیل وکیل خانواده: یک وکیل خانواده متخصص می تواند از همان مرحله جمع آوری مدارک، تنظیم شکواییه یا دادخواست، تا پیگیری پرونده در دادگاه و اجرای احکام، راهنمایی های ارزشمندی ارائه دهد. وکیل با اشراف به قوانین و رویه های قضایی، می تواند بهترین مسیر را برای احقاق حقوق فرزند انتخاب کند.
• نحوه انتخاب وکیل و بهره مندی از مشاوره های اولیه: انتخاب وکیلی که تجربه کافی در پرونده های مشابه را دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از وکلا مشاوره های اولیه رایگان یا با هزینه کم ارائه می دهند که می تواند نقطه شروع خوبی برای ارزیابی وضعیت و تصمیم گیری باشد.

حمایت روانی و اجتماعی

فرزندان آسیب دیده، علاوه بر حمایت حقوقی، نیازمند حمایت های روانی و اجتماعی نیز هستند تا بتوانند با پیامدهای روانی ناشی از سوءرفتار کنار بیایند و سلامت خود را بازیابند.

• مراجعه به روان شناس یا مشاور: مدیریت استرس، اضطراب، افسردگی و تروماهای ناشی از خشونت خانگی، نیازمند کمک تخصصی روان شناس یا مشاور است. این متخصصان می توانند با ارائه روش های درمانی مناسب، به فرد کمک کنند تا قدرت روحی خود را بازیافته و به زندگی عادی بازگردد.
• نقش گروه های حمایتی: گروه های حمایتی متشکل از افرادی که تجربیات مشابهی داشته اند، می توانند فضایی امن و همدلانه برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و دریافت حمایت عاطفی فراهم کنند.
• مراکز مشاوره دولتی و خصوصی: علاوه بر اورژانس اجتماعی، مراکز مشاوره دولتی و خصوصی نیز خدمات روان شناختی و مشاوره ای ارائه می دهند که می توانند برای بهبود وضعیت روحی فرزندان مفید باشند.

نتیجه گیری: گامی به سوی عدالت و آرامش

پیگیری شکایت از پدر، در نگاه اول ممکن است دشوار و پر از چالش به نظر برسد؛ اما این اقدام، نه تنها حق قانونی و شرعی فرزندان برای دفاع از خود است، بلکه گامی ضروری در مسیر دستیابی به امنیت، آرامش و سلامت روانی محسوب می شود. قانون گذار ایران، با درک این واقعیت که گاهی نزدیک ترین روابط نیز می توانند منبع آسیب باشند، سازوکارهای حمایتی و حقوقی متعددی را برای فرزندان در برابر سوءرفتار پدر پیش بینی کرده است.

همان طور که در این مقاله به تفصیل بررسی شد، دلایل متعددی از جمله ترک انفاق، خشونت جسمی و روانی، بدسرپرستی، و سایر جرایم می توانند مبنای طرح شکایت از پدر قرار گیرند. فرزندان، فارغ از سن خود، با آگاهی از حقوقشان و با کمک گرفتن از مراجع حمایتی مانند اورژانس اجتماعی و نیروی انتظامی، و همچنین بهره مندی از دانش و تجربه وکلای متخصص، می توانند مراحل قانونی را از جمع آوری مدارک تا پیگیری پرونده در مراجع قضایی طی کنند.

تأمین امنیت پس از شکایت و مقابله با ترس از انتقام، از دیگر ملاحظات مهمی است که با حمایت نهادهای ذی ربط و پناهگاه های امن، قابل مدیریت است. همچنین، حمایت های روانی و اجتماعی از طریق مشاوره با روان شناسان، می تواند به ترمیم آسیب های روحی کمک شنده ای کند. به یاد داشته باشید که احقاق حق و رهایی از چرخه خشونت و سوءرفتار، نه تنها به نفع فرد، بلکه به نفع سلامت کلی خانواده و جامعه است. هر فردی شایسته یک زندگی امن و با کرامت است و قانون این حق را برای شما تضمین می کند. در نهایت، با عزمی راسخ و آگاهی کامل، می توان گام های محکمی به سوی عدالت و ساختن آینده ای روشن و آرام برداشت.

سوالات متداول

آیا برای شکایت از پدر نیاز به وکیل دارم؟

اگرچه شکایت از پدر بدون وکیل نیز امکان پذیر است، اما با توجه به پیچیدگی های قوانین و رویه های قضایی، و حساسیت پرونده های خانوادگی، استفاده از مشاوره وکیل متخصص خانواده قویاً توصیه می شود. وکیل می تواند شما را در جمع آوری مدارک، تنظیم شکواییه یا دادخواست، و پیگیری پرونده یاری کند و شانس موفقیت شما را افزایش دهد.

اگر مدرک محکمی جز حرف خودم نداشته باشم، باز هم می توانم شکایت کنم؟

بله، می توانید شکایت کنید؛ اما اثبات جرم دشوارتر خواهد بود. در مواردی که خشونت جسمی منجر به جراحت قابل مشاهده نباشد یا آزار روانی مطرح باشد، می توانید از شهادت شهود، ضبط صدا، پیامک ها یا گزارش های روان شناختی استفاده کنید. در برخی موارد نیز، صرف اظهارات شاکی و عدم انکار متهم می تواند مؤثر باشد.

آیا پدر می تواند فرزند بالغ خود را از خانه بیرون کند؟

اگر فرزند بالغ از نظر قانونی نفقه گیر باشد و منبع درآمدی نداشته باشد، پدر موظف به تأمین مسکن اوست. در صورتی که پدر فرزند بالغ خود را بدون دلیل موجه و قانونی از خانه بیرون کند و او را بی سرپناه سازد، این اقدام می تواند منجر به شکایت حقوقی و مطالبه نفقه و مسکن شود. در شرایط اضطراری، اورژانس اجتماعی (۱۲۳) می تواند مداخله کند.

اگر پدر معتاد باشد، چطور می توان از او شکایت کرد؟

اعتیاد شدید پدر می تواند از مصادیق بدسرپرستی تلقی شود، به خصوص اگر سلامت جسمی و روانی فرزند را به خطر بیندازد یا منجر به ترک انفاق شود. در این صورت، می توانید برای سلب حضانت (اگر فرزند زیر سن قانونی باشد)، مطالبه نفقه، یا شکایت بابت سایر جرایم مرتبط با اعتیاد (مانند ضرب و شتم) اقدام کنید. اورژانس اجتماعی (۱۲۳) نیز می تواند در این موارد مداخله نماید.

آیا می توان برای ندادن جهیزیه از پدر شکایت کرد؟

خیر، بر اساس قانون مدنی ایران، تهیه جهیزیه بر عهده پدر نیست و یک تکلیف قانونی محسوب نمی شود. تأمین لوازم و اسباب زندگی مشترک (جهیزیه) به طور کلی بر عهده زوج (مرد) است. بنابراین، نمی توانید برای عدم تهیه جهیزیه از پدر شکایت قانونی مطرح کنید.

آیا فرزند پس از شکایت می تواند در دادگاه یا پناهگاه بماند؟

دادگاه محل اقامت نیست، اما در صورتی که امنیت جانی فرزند در خطر باشد و نیاز به حمایت فوری باشد، مراجع حمایتی مانند اورژانس اجتماعی (۱۲۳) می توانند فرزند را به پناهگاه های امن و خانه های امن بهزیستی منتقل کنند. این مراکز تا زمان رفع خطر و تعیین تکلیف نهایی، از فرزند مراقبت می کنند.

حداقل سن برای شکایت از پدر چقدر است؟

برای طرح شکایت کیفری در امور غیرمالی (مانند ضرب و شتم)، فرزند به محض رسیدن به سن بلوغ شرعی (۹ سال قمری برای دختر و ۱۵ سال قمری برای پسر) می تواند شخصاً اقدام کند. اما برای امور مالی، علاوه بر بلوغ شرعی، نیاز به احراز رشد از سوی دادگاه (معمولاً ۱۸ سالگی یا بالاتر) وجود دارد. با این حال، حتی فرزندان نابالغ نیز از طریق ولی، قیم یا دادستان می توانند حقوق خود را پیگیری کنند.